Fijne recensie in Het Parool

Lees de recensie van Elisa van Dam hier.

Recensie: Het fenomeen Soros ontleed door mugmetdegoudentand

In hun laatste voorstelling ontleedt theatercollectief mugmetdegoudentand de ongrijpbare filantroop George Soros.

“Ik wil het nergens over hebben,” verkondigt George Soros aan het begin van The Making of Soros the Musical. Soros wordt dan vertolkt door Vincent van der Valk. Later zal ook Jasper Stoop in zijn huid kruipen. En uiteindelijk ook Lineke Rijxman. Geen van hen lijkt op de wat gedrongen, 92-jarige filantroop. Of misschien toch ook wel.

De in Hongarije geboren Soros is een ongrijpbare figuur, die een fortuin vergaarde met speculeren en shorten (voor een uitleg van wat dat is, verwijs ik u door naar Vincent van der Valk) en vervolgens, na een openbaring, dat fortuin aanwendde om de wereld een betere plek te maken. Met zijn Open Society Foundations bijvoorbeeld. En daar wil Soros het wel over hebben. Daarom bestelde hij ook een musical, legt hij uit. Omdat daarin niet gepsychologiseerd wordt.

Rookgordijn van abstractie

Rijxman speelt Lineke Rijxman, die de musical zal regisseren. Of eigenlijk wordt het ‘een deconstructie van het idee musical’. Jasper Stoop zal Soros spelen. Heel ver zijn ze nog niet. Er zijn wat kisten met theaterlampen, een bij elkaar geraapt decor. En liedjes uiteraard. En er is een kritische Soros (Van der Valk) die zich constant met de inhoud tracht te bemoeien. Want ‘wie betaalt, bepaalt’.

The Making of Soros the Musical is de laatste voorstelling van het theatercollectief mugmetdegoudentand, dat in januari aankondigde na 38 jaar te stoppen. Het is een voorstelling die het fenomeen Soros met hun typisch filosofische en humoristische inslag ontleedt. En het toch ook altijd concreet maakt. Naar het persoonlijke toehaalt. Omdat een van de problemen van deze tijd is dat zoveel van wat ons leven heel direct raakt achter een rookgordijn van abstractie en terminologie zit. Iets wat zeker geldt voor geldzaken, zoals de Mug ook al liet zien in de voorstelling Superkapitalisten uit 2012 en het vervolg daarop uit 2019, Sociaal kapitaal.

Omweg naar zelfreflectie

Maar The Making of Soros the Musical gaat ook over de persoon George Soros. Of over het ontbreken daarvan. Want Soros is een man die zichzelf achter zijn imago verbergt. En dat maakt hem een ideaal canvas om op te projecteren. Van links tot rechts wordt hij gewantrouwd. Mensen zien in hem een gevaarlijke poppenspeler, een reptiel. Maar projecties zijn ook altijd een spiegelbeeld.

Zo bouwt de voorstelling steeds meer lagen op. Of pelt juist steeds lagen af, naar wat er onder dat wantrouwen en die haat schuilgaat. Is dat geen ordinair antisemitisme? Intussen draait de voorstelling ook steeds kleinere rondjes rond de vraag waarom Rijxman eigenlijk zo graag een voorstelling wilde maken over Soros. Speelt daar die joodse afkomst, en indirect de hare, niet ook een rol? Is haar onderzoek naar hem niet vooral een omweg naar zelfreflectie? Zo graaft en prikkelt de Mug met deze voorstelling als vanouds. We gaan dat stekende en zoemende insect nog missen.