Interview Marcel Musters in de Gaykrant

Interview: Ranjith Postma, Gaykrant
Beeld: Inez van Lamsweerde en Vinoodh Matadin

Drie jaar geleden stopte Marcel Musters plotseling met acteren. Hij won dat jaar een Gouden Kalf. Bij de uitreiking kon hij niet aanwezig zijn. Een hutje op de hei en een hond, dat was wat hij écht wilde. En een eigen podcast.

‘Niet dat ik niet wil filmen of spelen,’ zegt Musters. ‘Ik vind spelen heel erg leuk. In het verleden deed ik heel veel toneel en was altijd op tournee of aan het filmen. Soms tegelijkertijd. Dan probeerde ik tijd te maken voor mensen, maar dat was meestal onder werktijd. Dan wilde ik die nog even spreken, en die, en die had ik al zo lang niet gezien, en met die even eten en die moest ik gauw eens bellen.

Het acteren was een fractie van wat ik deed. Om het spelen heen moest ik van alles doen. Om 06.00 uur begonnen we met draaien en dan zestien uur achterelkaar, waarvan de meeste tijd bestond uit wachten. Daarna de première. Dat voelde alsof ik de rode loper op geduwd werd in een pak dat mij nooit lekker zat. Verschrikkelijk. Mensen zien je alleen op het podium, in de krant, op tv, in de bioscoop, dat soort dingen. Zesendertigjaar ben ik ieder seizoen op tournee geweest. Ik was ’s avonds bijna nooit thuis en zag amper mensen buiten het werk om; afschuwelijk.

Als mensen al iets merkten, zeiden ze: “Het hoort er bij.” Dus deed ik keurig wat van mij gevraagd werd. Bijna een heel leven lang. Dat was te veel. Ik kende mensen die een burn-out hadden gehad, dat zei me niet zoveel. Ik was hooguit overwerkt. Tot ik het gevoel kreeg dat ik dood ging, tenzij ik een reset maakte. Ik dacht, vanaf nu ga ik handelen van binnenuit. Ik ga niet langer reageren op wat van buiten op me afkomt. Dus hield ik op met acteren en direct daarna ben ik gestopt met alles.

Behalve met leven.

Ik vind heel veel dingen heel erg leuk, vind heel veel mensen heel erg leuk. Ben in een klein-huisje-buiten gaan zitten en heb een zwerfhond uit Oekraïne genomen. Mika, vernoemd naar aartsengel Michaël. Mika en ik zijn heel goed samen. Het is voor het eerst dat ik zo’n hechte band heb met een ander levend wezen. Ook niet met een mens.

Tegen Mika hoef ik niets te zeggen, niets uit te leggen. Ik hoef me nergens voor te verantwoorden. Hij vertrouwt mij en ik vertrouw hem. Een hond heeft jou nodig. Dat commitment geven helpt mij. Ik heb Mika beloofd dat ik hem niet langer dan vier uur alleen laat. Dus doe ik niets waarbij ik hem langer uit het oog verlies.

Ik heb altijd de behoefte gehad dingen te snappen; het mens zijn, het leven, mezelf. Ik heb dat geprobeerd door veel verschillende rollen te spelen. Nu zie ik dat ik reageerde op wat er op me afkwam en op hoe er over dingen gedacht werd. Vanaf mijn burn-in, zo noem ik het, ben ik binnenin mijzelf gaan kijken wat voor mij in het leven betekenisvol is. Hoe ik van waarde kan zijn voor anderen, op een manier dat het mijn natuurlijke flow is.

Als succesvolle acteur kreeg ik veel complimentjes. Maar altijd dacht ik: ja ja, dat is een rol, dat gaat niet over mij. Terwijl, achter die rollen, zat ik. Ik was die acteur. Iets van mij, geen idee wat, maar iets van mij gaf anderen een fijne energie.

Blijkbaar hoef ik niet alleen complimenten te geven, ik mag ze ook horen, ontvangen en aanvaarden. Als ik iets liefs zeg meen ik dat en als anderen iets liefs zeggen tegen mij, menen zij dat ook. Door dat te voelen ontstaat er een onuitputtelijke exchange van geven en ontvangen. Dat heb ik moeten leren. Ik weet nu hoeveel mensen mij een interessant leuk lief mens vinden. Dat hartgrondig durven voelen verrijkt mij.

Toen ik dertienjaar was, had ik een vriendinnetje. Zij kreeg later twee kinderen. Mijn vriend Jeroen (de overleden acteur Jeroen Willems, RP) had een romantisch idee over kinderen. Hij had ze graag gewild. Dat leek mij niks voor twee mannen. Ik vond wel dat homo’s goed zijn om kinderen die geen ouders hebben, of een moeilijke binding hebben met hun vader, of weet ik wat, op te vangen.

Dat vriendinnetje van vroeger; op haar veertigste stierf ze plotseling. Haar kinderen waren elf en dertien, hun vader was uit hun leven en zij gingen bij oma wonen. Vanaf dat moment heb ik ze regelmatig uitgenodigd en daaruit is een familieband ontstaan. Inmiddels zijn ze drieëndertig en vijfendertig.

De man van Lies Visschedijk is overleden. Zij heeft twee kinderen waar ik ook bij betrokken ben en ook dat ging vanzelf. Ik vind dat een hele mooie taak voor mij als homoseksuele man. Ik heb de behoefte om te zorgen, ook voor kinderen. Ik denk dat ik ze met mijn levenservaring iets kan leren.

Vorige week ben ik op Vlieland geweest met zes kinderen en hun moeders, die alle drie geen man hebben. De jongste zei: “Ik vereer jou tot mijn oom.” Je kunt heel veel betekenen voor mensen, mits je het wilt zien. Voor die kinderen voel ik me een soort leuke oom, een vriend, een vader.

Ik ben zo blij. Ik ben drieënzestigjaar, zit in de laatste fase en heb een beter en rijker leven dan ooit. Kloppend bij wie ik denk te zijn. Dankzij die innerlijke rust laat ik dingen gaan waar ik vroeger op in ging. ’s Avonds lig ik om acht uur in bed en ’s ochtends wil mijn lijf weer vroeg op staan. Heerlijk. Dat betekent niet dat er geen vuur meer brandt in mij. Ik zoek het tegenwoordig in andere dingen, ik hoef mezelf niet langer te bewijzen waardoor mijn contact met mensen veel fijner is.

Ik heb zoveel leuke mensen ontmoet in mijn leven, alleen had ik nooit tijd voor hen. Nu ik zie dat die mensen mij ook een leuk mens vinden, lunchen we gerust vier uur lang om daarna voldaan naar huis te gaan. Het gaat dieper dan voorheen en is echt.

Die ontmoetingen zijn geen opdracht, het is een verlangen. Een verlangen om de band aan te halen met de mensen die ik in mijn leven ben tegengekomen. Vandaar de podcast, De 100 vrouwen van Marcel. En daarna wil ik honderd mannen doen. En ik wil gewoon leuk spelen. Ik woon nu buiten en als ik zin heb om een film op te nemen, dan doe ik dat. Met Mijke de Jong, een goede vriendin, en Lies Visschedijk bijvoorbeeld. Dat zie ik nog wel gebeuren. Gewoon, omdat ik er zin in heb.’

Musters koestert vrouwen. Hij kent er wel honderd die iets speciaals voor hem betekenen. Wat hij aan levenswijsheid heeft opgestoken, komt grotendeels van hen. Oude en jonge vrouwen; bekende en minder bekende vrouwen; vrouwen die andere vrouwen helpen kinderen op de wereld te zetten of vrouwen die uit oorlogen moesten vluchten.